یادداشت‌ها

دیروز در نمازجمعه تبریز بین دو نماز، از سر رفع تکلیف دقایقی برای حمایت از فلسطین شعار دادند و این را گذاشتند به‌حساب تظاهراتی که بالاخره قرار بود با تأخیر چندروزه به دعوت شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی بعد از نمازجمعه انجام شود.

مردم نقاط مختلف جهان، از آسیای شرقی گرفته تا آن‌سوی غرب و حتی ساکنان تل‌آویو روزهاست که نتوانسته‌اند در برابر جنایت اسرائیل ساکت بنشینند و از کنار ابتکار تاریخی نسل کنونی فلسطین در راه انداختن جنبش بازگشت بی‌تفاوت بگذرند، آن‌وقت ما حاضر نیستیم برای خاطر خدا هم که شده برای پنجاه‌وچند نفری که به خون غلطیده‌اند، فقط نیم ساعت در خیابان بایستیم و بااین‌حال ادعای ام‌القرایی جهان اسلام را هم داریم.

من فکر نمی‌کنم هیچ‌کس در جهان اسلام، سرسوزن اعتباری برای شعار «یا ایها المسلمون اتحدوا اتحدوا»یی که دیروز در مصلای تبریز گفتیم قائل باشد. ما در آرمان فلسطین و در دیگر مسائل امت اسلامی و در برابر مسائل انسانی جهان، کاملاً بی‌تفاوت شده‌ایم و فقط داریم ادای اهتمام درمی‌آوریم.

* در حاشیه:

تبریز، خواهرخواندۀ غزه است و تبریز 2018 هم شهر نمونۀ گردشگری جهان اسلام؛ و مثلاً قرار بوده این‌ها محملی باشند برای دیپلماسی عمومی و ارتقای روابط بین‌المللی این شهر، خصوصاً درزمینۀ روابط فرهنگی بین ملت‌ها. و هنوز برای خواهرخواندۀ قدیمی‌مان هیچ کاری نکرده‌ایم که حضرات شهرداری، به فکر خواهرخوانده‌های جدید افتاده‌اند. خواهرخواندگی‌ای که برای سلاخی پنجاه‌وچند انسان هم نتواند یک آه خشک‌وخالی از ما برآورد، نبودش بهتر از بودش نیست؟

تنها اتفاق مهمِ دوران پساتلگرام این است که این پیام‌رسان با انبوهی از مشترکان ایرانی، از دایره‌ی رسمی به حیطه‌ی غیررسمی می‌رود؛ مثل موسیقی و ماهواره و چیزهای دیگری ازاین‌دست. نه دسترسی مردم به این پیام‌رسان قطع می‌شود و نه حتی اگر هم قطع شود، پیام‌رسان‌های داخلی آلترناتیو تلگرام‌اند که مردم به آن‌ها روی بیاورند. تعرض به امکان دسترسی آزادانه‌ی مردم به رسانه و شبکه‌های اجتماعی هم تبعات روانی و اجتماعی خاص خود را دارد که دامنه‌ی آن غیرقابل‌پیش‌بینی است.

از سوی دیگر، توقف فعالیت کانال‌های وابسته به شخصیت‌ها و نهادهای رسمی، و متعاقبش خروج شماری از فعالین انقلابی طی روزهای گذشته فقط به‌منزله‌ی خالی کردن میدان و عقب‌نشینی است و هیچ جایی از معادلات را عوض نمی‌کند؛ حتی اگر جمهوری اسلامی بنا بر خواسته‌اش موفق شود هرگونه امکان دسترسی به این پیام‌رسان را مسدود کند، باز بازنده‌ی این میدان خود اوست. جنگ نرم، جنگ مواجهه است نه عقب‌نشینی؛ و این عقب‌نشینی اشتباهی است که متأسفانه بارها تکرار شده است.

 درهرحال تقلای جمهوری اسلامی برای انسداد تلگرام، عملاً نخواهد توانست مقصود حکومت را برآورد. تنها دستاورد آن این است که فقط کمی از رونق تلگرام کم خواهد شد و یا اصلاً از رونق خواهد افتاد؛ اما در هیچ صورتی، حکومت نفعی از این مسئله نخواهد برد. حکومت با اقدام به انسداد تلگرام، هم گسلِ مردم و حاکمیت را فعال کرد و هم قدرت چانه‌زنی‌اش با این پیام‌رسان را از دست داد. دورانِ پسا تلگرام، دورانِ مطلوب‌تر برای جمهوری اسلامی نیست.