یادداشت‌ها

مسئولین به دلیل مشغله ای که در منصب خود دارند اغلب از شکل گیری مناسبات غیر رسمی در نهاد قدرت از جانب اطرافیانشان بی اطلاع اند و به دلیل اعتمادی که به آنان دارند، راهکاری هم برای کنترلشان پیش بینی نمی کنند. از دیگر سوی به دلیل همین مشغله و همین اعتماد، اطرافیان امکان می یابند چتری از مدیریت فکری و ارادی را بر سر مسئولان بگسترند و بی آنکه او بفهمد، اراده و رای او را کنترل و مدیریت کنند و آن را منحرف نمایند. این ها البته درباره مسئولینی صدق می کند که ابتدائا خود، اراده ای بر بهره مندی نامشروع از امکانات مسئولیت ندارند و درباره مدیرانی که اراده ای بر سوء استفاده دارند وضعیت فاجعه بارتر از این حرفهاست.

اطرافیان مسئولین به دلیل آنکه از الگوها و تمهیدات خاص گزینشی و نظارتی تبعیت نمی کنند ولی امکان بهره برداری از امکانات گسترده در نهاد قدرت را پیدا می کنند، در واقع مدیران غیر رسمی و در سایه ای هستند که می توانند از امکانات مادی و معنوی منصبی که پشت مسئولش قایم شده اند استفاده کنند و خسارت های جبران ناپذیری هم وارد آورند، اما از تبعات آن در امان باشند و این بسیار فسادبرانگیز و وسوسه ناک است. و برای همین هم هست که بسیاری از مسئولین و معتبرین، دچار این ماجرا می شوند.

تاریخ بعد از انقلاب را که نگاه می کنیم، با موارد متعددی از فساد و ضربه زدن ها به انقلاب از جانب اطرافیان مسئولان و صاحبان اعتبار در نظام مواجه می شویم. مسئولان خرد و کلانی که -چه با اراده و چه بی آنکه خود اراده کنند- از همین منفذ، انقلاب را دچار ضربه کرده اند و شدت این ضربات نسبت مستقیمی با قواره منصب مورد نفوذ و میزان نزدیکی فرد با آن مسئول دارد.

مساله عدم مدیریت اطرافیان توسط مسئولین، همواره از نقاط آسیب زا برای انقلاب و کشور بوده است و اگر چه شاید در زمان حال تمهید قانونی کافی برای حل این مساله موجود نباشد، اما می توان آن را از طریق مد نظر قراردادن اطرافیان در گزینش مسئولین و نظارت مدام بر آنان، تا حدود زیادی برطرف نمود.

از شاخص های مهم و مغفول درباره کاندیداها، داشتن اطرافیان صالح و سالم و دارا بودن رفتاری در تراز قانون است. با شدت یافتن رقابت های انتخاباتی و عطف مساعی طرفداران و اطرافیان کاندیداها به پیروزی، می توان به صورت عملی، صلاحیت اطرافیان کاندیداها و نحوه مدیریت آنان توسط آن کاندیدا و میزان حرکتشان در مدار قانون را سنجید.