یادداشت‌ها

دوم اسفندِ 96، احمدی‌نژاد جنبشی را دچار انتحار کرد که سوم تیر 84 او را روی کار آورده بود. او با گفتمانی سرِ کار آمد که از دل توده‌های پابرهنه برخاسته بود و گفتمانِ حقیقی انقلاب بود؛ و با واگویه‌هایی رفت که پیش از او بریدگان از انقلاب سال‌هاست که تکرارش می‌کنند؛ اما او با شیبی تندتر این مسیر را پیمود.

او را صاحب دولتی موفق با گفتمانی محکم می‌دانم که تحویلِ دوران قدرت سیاسی به دورانِ جنبش اجتماعی را درک نکرد و در فهم اقتضای ساحت اجتماعی، دچار اختلال شد. او نتوانست بر همان سیرتی بماند که به خاطر آن محبوب مردم شده بود.

 خسارتِ انتحار احمدی‌نژاد شاید دامان گفتمانی را بگیرد که او دیگر بر آن نیست و این خسارتِ تاریخی قابل گذشت نخواهد بود.

باقر العلوم است که می‌فرماید: «چه وسعی دارد عدل! مردم بى‌نیاز مى‌شوند اگر که عدالت را بر آنان بگسترند.»

و آن روی سخن این است که نیازمند می‌شوند آن هنگام که عدل از آنان دریغ شود؛ و تبعیض رواج یابد؛ و جامعه طبقه‌طبقه گردد؛ اسراف و اتراف و تکاثر شایع شود و شاهانگی توجیه.

آن هنگام که شادخواران، گرسنگان را فراموش کنند و اغنیا از مستضعفین غافل باشند، کارگزارانِ حکومت در پستوی ادارات و دور از  انظار مردم با صاحبان ثروت و شهرت و قدرت نشست و برخاست کنند؛ با آنان همسفره شوند؛ امضایشان را به لبخندشان بفروشند؛ با آنان بگردند و اطرافیانشان را از میان آنان برگزینند.

جامعه محتاج می‌شود آن هنگام که مسئولیت‌ها فراموش شود و حکمرانی و خوش‌گذرانی، و بی‌دردی و دوری‌جستن از مردم بر جای آن تکیه زند. بالانشستن‌ها توجیه گردد؛ از ضعفا روی برتافته شود؛ تکلیف رنگ ببازد و در امکانات بیت‌المال، حقی برای خود جدا شود. بیت‌المال چونان غنایم جنگی در میان صاحبان مناصب تقسیم شود و ویژه‌خواری و رانت حق مسلم دانسته شود.

فقر پا می‌گیرد اگر خان بی‌عدالتی بر مردم بگسترند و خود بر سفره‌ی نعمات بنشینند و تا می‌توانند بخورند و شکم برآورند؛ و خدا را از بابت این همه گشایشی که بر آن ارزانی شده حمد کنند و بر جبینشان پینه‌ی بندگی بنشانند اما از خلق خدا غافل باشند و از آلام و کاستی‌های آنان بی‌خبر و خیال کنند که از یاد خدا غافل نیستند. مسئولیتشان را سببی برای تنعم و تلذذ و تشرف بدانند و سفره‌شان را از عامه جدا نمایند؛ جدا بگردند و جدا زندگی کنند.

خُلق نیکشان را ارزانیِ دارندگانِ زر و زور کنند و عتابشان را بر پایین‌نشینان و پابرهنگان. بر ضعفا و بیچارگان سخت بگیرند اما در برابر قدرتمندان زبان به کام داشته باشند. عامه را امر و نهی کنند به معروف و از منکر؛ و زورمندان و خاصان مقرب را مجیز گویند و مدحشان کنند.

اما گوش کن که امام(علیه السلام) چه می‌فرماید: چه وسعی دارد عدل! مردم بى‌نیاز مى‌شوند اگر که عدالت را بر آنان بگسترند.

امام بعد از قبول آتش‌بس گفت که جنگ فقر و غنا شروع شده است، اگر چه خودِ جنگ هشت ساله را هم، جنگ فقر و غنا می‌دانست و نهضت و مبارزه علیه طاغوت را هم از همین منظرِ عام می‌دید و قائل بود به تاریخی بودن جنگ فقر و غنا، که تمام شدنی نیست.

جنگ فقر و غنا، ستیز بر سر عدل است و این آوردِ تاریخیِ حق و باطل، تنها با رسیدن به عدالت است که ختم می‌شود و الا صلح‌پذیر نیست.

ستیزِ ما ابدی است، همچنان که ازلی؛ و مادام که ظلم و تبعیض و بی‌داد وجود دارد، این جنگ هم به قوت و شدت خود باقی است؛ و کجای تاریخ را می‌شود سراغ گرفت که این جنگ جریان نداشته است؟ این جنگ همیشگی است و همه‌جایی؛ و تمام شدنی هم نیست.

همیشه جنگ است. اما آن‌چه از خودِ این جنگ مهم‌تر است این است که ما کدام سوی این جبهه‌ایم و چگونه می‌جنگیم؟ حق و باطل را با این جنگ است که می‌شود شناخت. کدام سوی بودن و چگونه رزمیدن مهم است. باید هزینه داد.